Supernova Nebulalar, en görkemli uzay olaylarından sayılan süpernovalardan sonra da oluşabilir. Yıldızlar bazen kırmızı dev aşamasına geldiklerinde gazı aniden salar ve patlar. Belirli tip yıldızların ölümünde yaşanan ve muhteşem görüntüler veren bu patlamalara süpernova adı verilir. Süpernovalar sonrasında oluşan nebulalar çok daha dağınık görünürler.

Nebuladan Bir Yıldız Nasıl Doğar?

Yıldızların ölümüyle oluşan nebulalar, aynı zamanda yeni yıldızların da hayata geldiği oluşumlardır. Ölen bir yıldızdan geriye kalan gazların kütleçekim sonucunda yakınlaşarak oluşturduğu, sıcaklığı da 15 bin dereceyi aşan bulutsularda gazlar arası yeni bir füzyon reaksiyonu süreci başlar. Supernova Ana yıldız demir ve karbon yığını olarak ömrünü tamamlarken, geride bıraktığı gazların arasındaki yeni füzyon reaksiyonları yeni bir yıldızın oluşumuna yol açar. Yeni yıldız, içinden doğduğu eski yıldız kadar olmasa da yine gaz püskürtmesi yapar.

Klasik Nebula Türleri

Nebulalar kendi aralarında dört ana gruba ayrılır. Nebulanın doğası tam olarak anlaşılmadan önce galaksilere ‘spiral nebula’ denirken, tanımlanamayacak kadar uzaktaki yıldızlar da nebula sayılıyordu. Eski kaynaklarda bu tür atıflara rastlansa da, günümüzde bu tanımlama ortadan kalkmıştır. Dört ana nebula türü ise şöyledir:

Salma Nebulası (HII Bölgeleri): Nebulaların birçoğu bu şekilde tanımlanır. Salma nebulası, tanımlı bir sınırı ve şekli olmayan, farklı şekillerde ışık saçmasıyla tanımlanan iyonize gaz bulutudur. Bu nebula türlerinde yakın zamanda – 1 ila yüzlerce ışık yılı önce- yeni bir yıldız oluşumu gerçekleşmiştir. Kütleleri santimetre küp başına birkaç ila bir milyon partikülden oluşur. Salma nebulası ‘HII bölgeleri’ diye de anılır. HII bölgeleri iyonize hidrojen anlamına gelir. Çoğu zaman kırmızı görünmelerinin nedeni de, en çok barındırdıkları elementin hidrojen olmasıdır. Emisyon nebulası ve yansı nebulası, salma nebulalarının birer türüdür.

Gezegenimsi Nebula: Bu tür bulutsular, Güneş gibi düşük kütleli yıldızlar tarafından evrimlerinin son aşamasında uzaya saçılan dış katmanların gaz halindeki kalıntılarından oluşur. Supernova Bu yıldızlar ölme aşamasında sıcak birer beyaz cüce haline gelir. Bu beyaz cücenin saçtığı ışık, eski yıldızın saldığı gazları aydınlatarak gezegenimsi nebulaları oluşturur. Kütlesi düşük bir yıldızdan ortaya çıktıkları için şekilleri daha düzenli, çoğunlukla yuvarlağa yakın olur. Güneş’in de oluşumundan 12 milyar yıl sonra gezegenimsi bir nebulaya dönüşmesi bekleniyor.

Gezegenimsi nebulaların gezegenlerle herhangi bir ilgisi yoktur. Supernova Bu şekilde adlandırılmalarının nedeni, onları büyütme gücü düşük teleskoplarla ilk gözlemleyen astronomların yuvarlak gezegenlere benzetmiş olmalarıdır.

Süpernova Kalıntıları: Bir süpernova, büyük kütleli bir yıldızın ömrünün sonuna yaklaştığı sırada meydana gelir. Bu tür yıldızlar ölürken yakıtları bittiğinde içe doğru çöker ve sonra büyük bir patlamayla uzaya dağınık yapılar saçarlar. Süpernova kalıntıları adı verilen nebulaların oluşumu çoğunlukla Samanyolu’ndan başka galaksilerde gözlemlenmiştir.

Karanlık Nebula: Son derece yoğun oldukları için ışık geçirmeyen, bir yıldız tarafından da aydınlatılmayan karanlık görünümlü bulutsulara karanlık nebula denir. Karanlık nebulalar çoğunlukla salma nebulalarının içinde yer alır.

En Bilinen Nebula Örnekleri

Nebulalar kendi içlerinde bu dört ana kategoriye ayrılırken, göründükleri şekillerden esinlenilerek isimlendirilmiştir. Süpernova Nedir En bilinen nebulalar şöyledir:

Avcı (Orion) Nebulası: Dünya’dan çıplak gözle görülebildiği için en çok tanınan nebuladır. Orion bulutsusu, Dünya’ya en yakın yıldız oluşum bölgesi olan Orion’da yer alır. Uzay araştırmalarında yıldız ve gezegen oluşumu hakkındaki keşiflerin büyük çoğunluğu, bir salma nebulası olan Orion sayesinde yapılmıştır.

Atbaşı Nebulası (Horsehead Nebula): En yaygın bilinen bulutsulardan biri olan Atbaşı Bulutsusu, Dünya’dan yaklaşık 1500 ışık yılı uzaklıktaki bir karanlık nebuladır. Şekli at başına benzetilir.

Yengeç Nebulası (Crab Nebula): Boğa Takımyıldızı’nın önünde yer alan bir süpernova patlamasının kalıntısıdır. Oluştuğu süpernovanın ilk olarak Çinliler tarafından 4 Temmuz 1054 yılında kayıtlara geçirildiği sanılır. Yengece benzetilen bu bulutsu Dünya’dan yaklaşık 7 bin ışık yılı uzaktadır.

Eskimo Nebulası: İkizler takımyıldızı yönünde yer alan, çift kutuplu bir gezegenimsi bulutsudur. Eskimo parkalarının kabarık tüylü başlığını ve ortasında insan yüzüne benzetilen şeklinden ötürü bu isimle anılır. Küçük teleskoplarla görülebilir.

Diğer bilinen nebulalar şöyle isimlendirilmiştir: Kedi Gözü, Kartal, Cadı Başı, Işıldayan Göz, Kelebek, Kum Saati, Halka, Tarantula, Helis

Whatsapptan Hemen İletişime Geçebilir Ve Aklınızdaki Sorulara Ve Sorunlara Cevap Alabilirsiniz.